Program wygląda następująco: 

sobota, 1 października r., godz. 19:00
POLONEZY WOLNOŚCI

Światowa premiera płytowa (prawykonanie) – muzyka Alfonsa Szczerbińskiego, Jana Kiszwaltera /wydawnictwo płytowe DUX / i innych kompozytorów, odnaleziona w bibliotece klasztornej na Świętej Górze

Julia Kociuban – fortepian
Jan Chrzciciel Kiszwalter (ur. w 1787 r. w Psarskiem, zm. w 1844 r. w Poznaniu) – polski kompozytor i pedagog. Urodził się w rodzinie młynarskiej. W 1818 r. osiedlił się w Poznaniu, gdzie prowadził działalność kompozytorską i nauczał. Alfons Szczerbiński, (ur. 2.04.1858 r. w Gostyniu, zm. 25.03.1895 r. w Śremie) – polski kompozytor muzyki klasycznej. Wczesną młodość spędził w Śremie. W 1880 r. zdał egzamin do Królewskiej Akademii Sztuki w Berlinie. Zgromadzone w bibliotece świętogórskiej jego utwory fortepianowe stały się pretekstem do zarejestrowania i wydania na płytach. Ich nagranie powierzono niezwykle utalentowanej pianistce – Julii Kociuban. Wyjątkowym walorem tego koncertu będzie usłyszenie tych utworów, ciągle mało znanych, na tle polonezów takich twórców, jak: Józef Wieniawski, Fryderyk Chopin, Karol Kurpiński czy Kleofas Ogiński.

Koncert dedykujemy Towarzystwu Chrystusowemu dla Polonii Zagranicznej z okazji 90. rocznicy powstania zgromadzenia zakonnego, które umacnia więzi z naszymi rodakami rozsianymi po całym świecie. Tym, co łączy wszystkich Polaków, szczególnie na emigracji, jest wiara katolicka i kultura narodowa. Transmisja koncertu do ośrodków polonijnych będzie okazją do wspomnień historii emigracji, związanej często z kwestią wolności ojczyzny i zbuduje jedną patriotyczną rodzinę. Dodatkowym walorem idei koncertu jest postać Sługi Bożego Prymasa kardynała Augusta Hlonda, założyciela zgromadzenia, a także przyjaciela Świętej Góry i koronatora cudownego wizerunku Matki Bożej Świętogórskiej w 1928 roku.

niedziela, 2 października 2022 r., godz. 18:30
CZŁOWIEK Z NUT
Koncert dedykowany gostyńskiej hucie szkła Ardagh Glass S.A. z okazji 100-lecia huty

Józef Zeidler Roraty (ze zbiorów biblioteki na Jasnej Górze)
Józef Zeidler Litania in G (ze zbiorów biblioteki księży filipinów na Świętej Górze)
Vaclav Pichl Symfonia (ze zbiorów biblioteki księży filipinów na Świętej Górze)
Śląska Orkiestra Kameralna
Zespół Śpiewaków Miasta Katowice „Camerata Silesia”
Michał Klauza – dyrygent
Anna Mikołajczyk Niewiedział – sopran, Ewa Marciniec – alt
Tomasz Krzysica – tenor, Wojciech Gierlach – bas
Anna Szostak – przygotowanie chóru
Józef Zeidler od pierwszych edycji Festiwalu nazywany jest polskim Mozartem. Trudno zatem wyobrazić sobie, żeby zabrakło kolejnej odsłony odnalezionych na Świętej Górze jego arcydzieł. Patron Festiwalu zdumiewa nas swoim stylem muzycznym, tak typowym dla mistrzów klasycyzmu. Kompozytor ten pisze utwory z lekkością, wdziękiem i polotem przywodzącym na myśl Mozartowskiego ducha. Oprócz podobieństw w muzyce, obu artystów łączy fakt przedwczesnej śmierci, która przerwała nagle pisanie mszy żałobnych. Siłą rzeczy Zeidler stał się niejako patronem Festiwalu, który dzięki swej formule jest zjawiskiem wyjątkowym. Do ponownego życia przywoływane są tu dzieła, które opromieniały niegdyś sprawowaną w tutejszej świątyni liturgię.

Tytuł koncertu nawiązuje także do odnalezienia symbolicznej podobizny Józefa Zeidlera, którą Wojciech Czemplik dostrzegł na manuskrypcie, najpewniej autografie naszego świętogórskiego mistrza. Jest to zaledwie zarys nieco zaokrąglonej twarzy, radosne oczy i niedopowiedziany, tajemniczy uśmiech. Czy można przypuszczać, że Zeidler wyglądał jak na obrazie namalowanym z inspiracji tą podobizną z manuskryptu, albo jak brat bliźniak mistrza z Salzburga, jak proponuje Dagmara Spolniak w filmie Człowiek z nut (2020)? Jak wyglądał dokładnie – nie wiemy, ale co roku wiemy o nim więcej dzięki artystom, którzy wydobywają z nut jego myśli, emocje i duszę.


Od najdawniejszych czasów wzgórze opodal miasta Gostynia było nazywane locus sacer (łac. miejsce święte) i locus Matri Dei (łac. miejsce Matki Boga). Już w roku 1468 istniała tu pierwsza cudami słynąca kaplica ku czci Matki Bożej. Cudownie uzdrowiony magnat wielkopolski Adam Florian Konarzewski stał się pierwszym fundatorem Świętej Góry. Dzięki niemu i wdowie po nim, Zofii z Opalińskich, w latach 1676-1698 wybudowano obecną świątynię – bazylikę p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP oraz św. Filipa Neri. Jest ona wzorowana na weneckiej bazylice Santa Maria della Salute, będącej również dziełem Baldassara Longheny. Imponującą kopułę, zakrystię oraz klasztor zaprojektował natomiast Pompeo Ferrari. Walory duchowe, historyczne i architektoniczne Świętej Góry zostały ukazane przez podniesienie świątyni do godności Bazyliki Mniejszej (1971) i uznanie całego zespołu klasztornego za Pomnik Historii Prezydenta RP (2008). Od 1668 roku kustoszami Sanktuarium Świętogórskiego są księża filipini, których charyzmatem jest ewangelizacja przez szeroko pojętą kulturę.

Klasztor Księży Filipinów na Świętej Górze posiada bogatą tradycję muzyczną. Rozpoczynając swoją pracę duszpasterską w Polsce, księża filipini realizowali ideę oratoryjną św. Filipa Neri, który działał w Rzymie w XVI wieku. W swojej oryginalnej metodzie głoszenia Ewangelii wielką rolę przypisywał muzyce, przez którą łatwiej dotrzeć do głębi ludzkiego serca. W związku z tym gromadził w swoim oratorium także wybitnych muzyków i kompozytorów, takich jak Giovanni Animuccia, czy Giovanni Pierluigi da Palestrina oraz dał początek oratorium jako nowej formie muzycznej. Od XVII wieku istniała w Gostyniu kapela świętogórska, która uświetniała uroczystości religijne, a także koncertowała na dziedzińcu klasztornym. Była to kontynuacja filipińskiej tradycji muzycznej, która mogła przybrać w Gostyniu wielkie rozmiary dzięki wsparciu ze strony fundatorów – Konarzewskich, Mycielskich i Opalińskich. Ambicją Zgromadzenia było zatrudnianie najwybitniejszych muzyków i kompozytorów. Tworzyli oni nowe utwory dla potrzeb istniejącego sanktuarium, a także gromadzili dzieła muzyczne największych ówczesnych europejskich mistrzów. Naszą muzyczną schedą jest więc kilkusetletnia biblioteka kapeli. W związku z tym w archiwach znajdują się do dziś kopie utworów m. in. Haydna, Mozarta, Diterrsdorfa, Cherubiniego, Pokornego, Novotnego, Pichla, Stamitz’a, Lohr’a, Habla oraz oryginalne utwory polskich kompozytorów m. in. Jana Wańskiego, Franciszka Ścigalskiego, Maksymiliana Koperskiego oraz Józefa Zeidlera. Ostatnie badania muzykologiczne archiwaliów muzycznych w klasztorze na Świętej Górze potwierdzają ich niespotykane walory. Bardzo liczne siedemnasto- i osiemnastowieczne manuskrypty stanowią niezwykle cenne dziedzictwo narodowe. Znaczenie prawykonań w czasie naszego festiwalu jest tym cenniejsze, że zawartość świętogórskiego archiwum muzycznego jest dotąd niepublikowana.

Wszyscy, którzy uczestniczą w koncertach Festiwalu Muzyki Oratoryjnej Musica Sacromontana podkreślają nie tylko wspaniałą akustykę bazyliki świętogórskiej, ale także wyjątkową duchową atmosferę. Ta świątynia jest nie tylko piękna i wspaniale przygotowana na każdy koncert, ale ma w sobie coś niewyrażalnego, pozazmysłowego. Przez te mury mówią wieki modlitw, nabożeństw, nawróceń i cudów oraz dawnych wykonań muzyki świętogórskich mistrzów. Wszystko to sprawia, że koncerty w bazylice mistycznie przenoszą nas w zupełnie inny czas. Na tym przecież polega doświadczenie sacrum: zatrzymuje się chronos – naturalny bieg rzeczy, a wypełnia się kairos – święty czas przeżywania wartości i wznoszenia serc ku nachylającemu się niebu. O taki wymiar każdego koncertu i każdego zarejestrowanego utworu troszczy się spoglądająca z cudownej ikony Świętogórska Róża Duchowna.